W numerze 3/2021 Polskiego Procesu Cywilnego ukazał się mój artykuł pt. "Dopuszczalność skargi kasacyjnej od orzeczenia o rozgraniczeniu nieruchomości dokonanego w ramach sprawy o własność lub o wydanie nieruchomości (art. 36 p.g.k.)" . Poświęcony jest dostrzeżonej rozbieżności w doktrynie i w orzecznictwie SN na temat przesłanek dopuszczalności skargi kasacyjnej w sprawach o własność lub o wydanie nieruchomości, gdzie przesłankowo dochodzi także do dokonania rozgraniczenia.
Z wprowadzenia:
Wedle art. 36 ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne sąd, przed którym toczy się sprawa o własność lub o wydanie nieruchomości albo jej części, jest właściwy również do przeprowadzenia rozgraniczenia, jeżeli ustalenie przebiegu granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. W tym wypadku sąd w orzeczeniu zamieszcza również rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu nieruchomości. Jest to rozwiązanie wyjątkowe, gdyż zasadniczo sprawy o rozgraniczenie są prowadzone w trybie postępowania nieprocesowego, po uprzednim wyczerpaniu postępowania administracyjnego (art. 29–34 p.g.k.). Na tle rozgraniczenia dokonywanego w ramach sprawy o własność lub wydanie nieruchomości powstała poważna rozbieżność w orzecznictwie Sądu Najwyższego co do kryteriów decydujących o dopuszczalności skargi kasacyjnej. Z jednej strony prezentowany jest pogląd o dopuszczalności skargi kasacyjnej od wyroku orzekającego o roszczeniu windykacyjnym (negatoryjnym), niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia, jeżeli w wyroku tym sąd przeprowadził rozgraniczenie na podstawie art. 36 p.g.k. (...)
Reprezentowany jest także pogląd odmienny, który zakłada, że dopuszczalność skargi kasacyjnej jest uzależniona od głównego przedmiotu sprawy, a więc jeśli jest nim wydanie nieruchomości, a sprawa jest rozpoznawana w procesie, dopuszczalność skargi kasacyjnej zależy od spełnienia kryterium wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 3982 § 1 k.p.c. ) . Według tego poglądu orzeczenie wydane na podstawie art. 36 p.g.k. ma charakter wtórny i pomocniczy w stosunku do rozstrzygnięcia o żądaniach pozwu i nie nadaje sprawie charakteru sprawy o rozgraniczenie, niezależnie czy w orzeczeniu kończącym zawarto rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu czy też nie.
