Nakładem wydawnictwa CH BECK ukazała się księga pamiątkowa Profesora Adama Brzozowskiego pt. "Wykonanie zobowiązań".

W księdze, wspólnie z Panem Profesorem Karolem Weitzem przygotowaliśmy rozprawę pt. "Właściwy powód i właściwy pozwany w ujęciu prawnoporównawczym". Jest to jedyne we współczesnej nauce opracowanie , które w sposób szczegółowy i analityczny omawia podejście obcych systemów prawnych do zagadnienia legitymacji procesowej.

Z wprowadzenia:

Wśród przesłanek procesu cywilnego o charakterze podmiotowym, obok zdolności sądowej i zdolności procesowej,  powszechnie wymienia się legitymację procesową, chociaż obowiązujący kodeks postępowania cywilnego nie posługuje się tym pojęciem. Dostrzega się, że dla celów rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu konieczne jest nie tylko to, aby powództwo zostało wniesione przez podmiot mający kwalifikację do bycia podmiotem procesu w ogólności przeciwko podmiotowi dysponującemu taką samą kwalifikacją, jak również przez podmiot władny do działania w procesie jako takim względnie odpowiednio zastąpiony przeciwko podmiotowi władnemu do takiego samego działania bądź odpowiednio zastąpionemu. Aby w danym procesie można było rozstrzygnąć o jego przedmiocie, konieczne jest ponadto to, żeby w procesie tym jako powód i pozwany wystąpiły podmioty, z udziałem których rozstrzygnięcie o tym przedmiocie jest dopuszczalne. Powództwo musi zostać wytoczone przez właściwego powoda przeciwko właściwemu pozwanemu. Chodzi o to, że proces o dany przedmiot musi być prowadzony z udziałem określonego uprawnionego do tego podmiotu jako powoda oraz przeciwko określonemu uprawnionemu do tego podmiotowi jako pozwanemu, tj. powód i pozwany muszą mieć legitymację procesową w tym procesie.

Nakładem wydawnictwa Eleven International Publishing ukazała się książka pod redakcją B. Kransa i A. Nylund pt. "Civil Courts Coping with Covid-19".

W ramach tego opracowania napisałem rozdział zatytułowany "Transformation of Polish Civil Procedure in light of COVID-19".

Książka jest w całości jest dostępna on-line TUTAJ

Opracowanie jest efektem projektu naukowego o charakterze międzynarodowym (Covid-19 and the Judiciary) , w którym uczestniczyło ponad 20 naukowców z całego świata mającego na celu ukazanie problemów, z jakimi wymiar sprawiedliwości boryka się w związku z wciąż trwającą pandemią COVID-19 i jakie są sposoby rozwiązania pojawiających się trudności w poszczególnych krajach.

Z wprowadzenia do książki:

The unforeseen Covid-19 pandemic has propelled, and continues to propel, unprecedented transformations to civil proceedings and the landscape in which they operate. Courts have proven to be creative and innovative in their responses to the pandemic, and in their ability to implement digitisation of paperwork and remote hearings. This book contains a comparative study of how courts in 23 countries have coped with the pandemic, addressing selected innovations and adaptations to court proceedings, factors facilitating and impeding the digital leap, and new concerns that new technology and the pandemic engenders. The authors discuss the implications of digitisation, such as ensuring equal access to courts, novel issues concerning fair trial rights in remote proceedings, the role of alternative dispute resolution during the pandemic, and the roots of resistance to digitisation. Several contributions also address whether and how innovations during the pandemic will transform civil litigation in the future.

Nakładem wydawnictwa IWS ukazała się Księga Jubilleuszowa Profesora Andrzeja Siemaszki pt. Granice prawa. W ramach Księgi został opublikowany mój artykuł pt. "Znaczenie badań praktyki sądowej dla nauki prawa procesowego cywilnego"

W artykule omawiam metody badawcze praktyki sądowej przydatne w analizie funkcjonowania przepisów prawa procesowego cywilnego, a także kluczowe obszary postępowania cywilnego objęte dotychczas badaniami praktyki sądowej.

Spis treści Księgi dostępny TUTAJ

Z wprowadzenia do mojego artykułu:

Badania praktyki sądowej, dzięki działalności Instytutu Badania Prawa Sądowego, a następnie Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, którego przez wiele lat dyrektorem był Szanowny Jubilat na stałe zagościły jako jeden z podstawowych instrumentów analizy obowiązujących przepisów prawa. W obszarze szeroko pojętego prawa cywilnego dotyczyły one z reguły zagadnień prawa materialnego, które w naturalny sposób stanowią surowiec orzeczniczy dla praktyki sądowej. Badania praktyki sądowej mają jednak także znaczenie dla analizy i lepszego zrozumienia instytucji procesowych. Oczywiście wyniki badań mogą mieć różny zakres oddziaływania i cel. Mogą ograniczać się jedynie do wskazania uwag prakseologicznych przy stosowaniu pewnych konstrukcji procesowych, ale mogą także mieć istotny wpływ na legislację, a także naukę prawa. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie na te obszary nauki prawa procesowego cywilnego, na które badania praktyki sądowej odcisnęły największe piętno i które dostarczały lub wciąż dostarczają materiału do analizy instytucji procesowych. Celem opracowania jest także podkreślenie znaczenia tego rodzaju badań dla dziedziny, jaką jest prawo procesowe cywilne. Znaczenie tego rodzaju metodologii badawczej wciąż bowiem nie jest dostatecznie dostrzegane, a w ostatnich latach można wręcz mówić o regresie znaczenia badań praktyki sądowej dla nauki prawa w ogólności, a w szczególności dla nauki postępowania cywilnego. Tymczasem badania takie powinny, podobnie jak badania prawnoporównawcze, czy historycznoprawne wejść na stałe do kanonu metod badawczych prawa postępowania cywilnego.

W najnowszym numerze czasopisma Przegląd Sądowy (2021, nr 3) ukazał się artykuł mojego autorstwa pt. "Zażalenie dewolutywne a zażalenie poziome w postępowaniu cywilnym".

Jest to pierwszy tekst poświęcony przede wszystkim relacji między nowo wprowadzonym zażaleniem poziomym w sądzie pierwszej instancji a zażaleniem dewolutywnym, które dotąd obowiązywało.

Z wprowadzenia:

Zażalenie na postanowienia sądu pierwszej instancji przysługujące do innego składu tego sądu stanowiło jedną z większych nowości wprowadzonych do Kodeksu postępowania cywilnego nowelizacją z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Niejasne uzasadnienie projektu ustawy nowelizującej oraz lakoniczna regulacja ustawowa sprawiły, że kwestia funkcjonowania tego środka zaskarżenia oraz jego relacji do dotychczasowego zażalenia na postanowienia i zarządzenia zapadłe w sądzie pierwszej instancji a przysługującego do sądu drugiej instancji (zażalenie dewolutywne) wzbudza liczne wątpliwości w doktrynie i praktyce orzeczniczej sądów powszechnych. Nie może zatem dziwić fakt, że do Sądu Najwyższego w ciągu ostatniego roku wpłynęło bardzo dużo zagadnień prawnych, celem wyjaśnienia pojawiających się wątpliwości.

W związku z tym trzeba zwrócić uwagę na pierwszą wyraźną wypowiedź Sądu Najwyższego w postaci uchwały z 27 listopada 2020 r., III CZP 12/20, odnoszącej się do kwestii dopuszczalności zażalenia poziomego oraz relacji tego środka do zażalenia dewolutywnego.  Znaczenie tego judykatu jest jednak szersze niż tylko wyrażona w nim teza, gdyż w uzasadnieniu Sąd Najwyższy odniósł się do kilku innych wątpliwości, które wzbudza relacja zażalenia poziomego do zażalenia dewolutywnego. Warto zatem wskazać szerzej na motywy tego orzeczenia i wynikające z niego konsekwencje.

Ukazał się nowy numer Kwartalnika Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego (2020/26),a w nim mój artykuł pt. The Influence of Bilateral Treaties with Third States on Jurisdiction and Recognition of Decisions in Matters on Succession — Polish Perspective.

Cały numer zeszyty poświęcony został unijnemu Rozporządzeniu Spadkowego, a wśród autorów tego numeru są tak znaczące osoby jak Profesorowie Paul Lagarde, Christian Kohler czy Jurgen Basedow.

Polecam lekturę ARTYKUŁU ON LINE

Z całością numeru można zapoznać się TUTAJ

Z wprowadzenia:

The purpose of Regulation (EU) No 650/2012 was to unify completely the regulations concerning, among other things, international jurisdiction and the recognition and enforcement of decisions in matters of succession within the European Union. The same applied to conflict-of-laws rules in those matters. For that reason, the jurisdiction provisions in the Regulation, for example, exclude, as a rule, the possibility of invoking jurisdiction grounds in the succession matters which the Court of Justice explicitly confirmed in its judgment in re: Oberle.

Nevertheless, Regulation (EU) No 650/2012 provided for an exception to that rule in case of bilateral international agreements (treaties) with third countries on succession matters that had been made before the effective date of the Regulation (Article 75.1 of Regulation (EU) No 650/2012). That was supposed to keep the existing international obligations of Member States towards third countries. On the other hand, the Regulation has completely replaced bi- and multilateral agreements between Member States, except for the Hague Convention of 1961 and the Nordic Convention (Article 75.2 of Regulation (EU) No 650/2012).

Polecam lekturę mojej ekspertyzy na temat skutków uchylenia art. 15zzs ustawy o zwalczaniu COVID-19 na biegu terminów w postępowaniu cywilnym.

Jest to pierwsze opracowanie, które analizuje praktyczne konsekwencje tarczy 3.0 w aspekcie podjęcia wstrzymanych z dniem 31 marca 2020 r. terminów procesowych. 

Ekspertyza jest do pobrania ze strony Ośrodka Studiów, Badań i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych

Z treści ekspertyzy

W dniu 16 maja 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21 (dalej jako: „tarcza 3.0”). Ustawą tą dokonano kliku zmian w regulacjach dotyczących postępowań sądowych, w tym sprawach cywilnych.

Jedną z kluczowych zmian jest uchylenie art. 15zzs ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako: „ustawa o zwalczaniu COVID”), który obowiązywał od 31 marca 2020 r. Przepis ten miał w zamiarze ustawodawcy uregulować w sposób kompleksowy wpływ ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii na bieg terminów w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych. Jego głównym założeniem było, że żadne terminy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego ani stanu epidemii nie biegną, a te które biegły w dniu 31 marca 2020 r. podlegały wstrzymaniu. W praktyce oznaczało to, że w okresie od 31 marca 2020 r. żadne terminy procesowe w sprawach cywilnych nie powinny biec.

Wspominany przepis art. 15zzs ustawy o zwalczaniu COVID został z dniem 16 maja 2020 r.  uchylony (por. art. 46 pkt 20 tarczy 3.0). Ustawodawca w art. 68 tarczy 3.0. wprowadził jednak normę intertemporalną regulującą szczegółowo początek biegu terminu po uchyleniu art. 15zzs.

Zgodnie z art. 68 ust. 6 tarczy 3.0 terminy w postępowaniach, o których mowa w art. 15zzs, których bieg nie rozpoczął się na podstawie art. 15zzs tej ustawy, rozpoczynają bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Wedle zaś art. 68 ust. 7 tarczy 3.0 terminy w postępowaniach, o których mowa w art. 15zzs, których bieg uległ zawieszeniu na podstawie art. 15zzs tej ustawy, biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Ukazała się Księga jubileuszowa z okazji 10-lecia Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury SCIENTIA NOBILITAT pod redakcją M. Manowskiej i R. Pawlik. W Księdze znajduje się mój artykuł pt. "Dopuszczalność wydania postanowienia wstępnego w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu".

Z wprowadzenia do artykułu:

Zagadnienie dopuszczalności wydania w postępowaniu nieprocesowym postanowień wstępnych jest jednym z kluczowych problemów orzekania w tym trybie postępowania cywilnego, na co wskazuje wieloletnie już zainteresowanie tą tematyką w doktrynie. Zagadnienie to jest także podejmowane w odniesieniu do poszczególnych rodzajów spraw rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym. W ostatnim czasie stało się ono sporne w istotnych z praktycznego punktu widzenia sprawach o ustanowienie służebności przesyłu (art. 626 § 1 w zw. z § 3 k.p.c.). Doprowadziło to do rozbieżności w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych, a także zainteresowania tym tematem w doktrynie. Ostatecznie kwestię tą podjął także Sąd Najwyższy w niedawnej uchwale z 15 września 2017 r., III CZP 34/17, w której generalnie dopuszczono możliwość wydania postanowienia wstępnego w sprawach o ustanowienie służebności przesyłu. Mimo tego uzasadnione wydaje się podjęcie tego zagadnienia ponownie, gdyż jak się wydaje dyskusja nad omawianą kwestią nie jest jeszcze całkowicie zamknięta

Pełna treść Księgi dostępna TUTAJ

Nakładem wydawnictwa CH BECK ukazała się książka pod moją redakcją pod tytułem "Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC". Monografia zawiera zbiór rozpraw z konferencji, która miała miejsce w zeszłym roku i cieszyła się duża frekwencją. Wszystkie opracowania obejmują zagadnienia nowelizacji k.p.c. z 4 lipca 2019 r. W ramach tej publikacji znajduje się także mój artykuł zatytułowany "O potrzebie definicji nadużycia prawa procesowego na gruncie art. 4¹ KPC".

Z wprowadzenia:

Niniejszy zbiór rozpraw stanowi owoc przemyśleń referentów Konferencji naukowej z dnia 19 maja 2019 r. przygotowanych jednak już po wejściu w życie i po pewnym czasie obowiązywania ustawy z 4 lipca 2019 r. Nie jest to zatem jedynie zbiór referatów tam wygłoszonych, ale pogłębiona refleksja nad dokonanymi zmianami ustawodawczymi i pierwszymi doświadczeniami praktycznymi przy uwzględnieniu przewidywanych skutków noweli. Zamiarem autorów było przedstawienie w sposób przekrojowy dokonanych zmian i ich ocena z punktu widzenia postawionego w tytule tego zbioru pytania, czy nowelizacja z dnia 4 lipca 2019 r. może być uznana za reformę KPC, czy też za kolejną nowelizacją Kodeksu. Nie da się bowiem pominąć, że zakres zmian dokonanych tą ustawą jest ogromny co utrudnia jej jednoznaczna ocenę in genere. To jednak nie tyle liczba dokonanych zmian powinna decydować o zakwalifikowaniu ich pod pojęcie reformy, ale raczej wspólne założenia i cele, spójność oraz kompleksowość dokonanych zmian i realny skonkretyzowany cel, któremu ona przyświeca. Zamiarem moim oraz autorów było, aby odpowiedzi na tak postawione pytanie mógł udzielić czytelnik po lekturze tej książki.

Na stronach wydawnictwa można zapoznać się ze spisem treści i wprowadzeniem

Dostęp do bezpłatnego artykułu mojego autorstwa znajduje się TUTAJ

Nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer Polska ukazało się 5. już wydanie Kodeksu postępowania cywilnego ze schematami mojego autorstwa. Wydanie jest gruntownie zaktualizowane i rozbudowane o nowe schematy, uwzględniające ostatnie zmiany, w tym dużą nowelizację z dnia 4 lipca 2019 r. Zawiera także aktualną treść kodeksu postępowania cywilnego. Wydanie zostało także wykonane w innej formie edytorskiej ułatwiającej korzystanie z treści kodeksu i samych schematów.

Z wprowadzenia do wydania 5.:

Obecne wydanie schematów zostało znacząco rozbudowane. Uwzględnia ostatnie zmiany dokonane w kodeksie postępowania cywilnego, w tym w szczególności ogromną nowelizację dokonaną ustawą z dnia 4 lipca 2019 r.. Wymagało to przeredagowania większości schematów, a także stworzenie dodatkowych schematów oddających nowy kształt i dynamikę postępowania cywilnego.

W ramach czasopisma wydawanego przez Norweski Uniwersytet Arktyczny w Tromso "Septentrio Reports" ukazał się zeszyt poświęcony wpływowi pandemii Covid-19 na postępowanie cywilne. Jest to zbiór kilkunastu raportów krajowych z całego świata poświęconych praktyce i legislacji postępowania cywilnego w dobie epidemii. Jest to też pierwszy wynik współpracy badaczy z zakresu postępowania cywilnego w ramach projektu naukowego pt. COVID and the Judiciary. W publikacji znajduje się także raport z Polski mojego autorstwa.

Septentro Reports, 5, 2020, DOI: https://doi.org/10.7557/sr.2020.5

Z wprowadzenia

The landscape of civil justice has changed rapidly in very short time. The Coronavirus (Covid- 19) pandemic has an impact on civil cases on a global scale that could be characterised as unprecedented. Numerous countries across the globe are facing the question how to enable courts to cope with civil cases in these strange times. Do courts proceed as usual? If not, which cases are dealt with, and how? And perhaps: will the current situation teach us something for the post-pandemic period (which we are all hoping for)?

The impact of the virus is not the same in every country, nor is the way in which governments respond to the situation identical. The consequences for the civil judiciary are varying, not only between countries, but also over time. What seems appropriate today may be considered outdated next week, depending on, what one can call, the societal impact of this virus and current status of the fight against it.

Publikacja w całości do pobrania TUTAJ